6 Bước để có bài dịch tiếng Anh hoàn hảo

Trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ được ưa thích nhất trên toàn thế giới. Từ đó dẫn tới việc ngày càng có nhiều người học tiếng Anh với mong muốn tìm kiếm cơ hội làm việc trong môi trường quốc tế, đa ngôn ngữ và dùng một ngôn ngữ chung. Mọi người khuyên rằng khi nói tiếng Anh không nên dịch qua lại ngôn ngữ theo trình tự Anh – Việt – Anh vì có thể làm chậm tốc độ phản xạ. Tuy nhiên, việc dịch văn bản từ ngôn ngữ tiếng Anh sang tiếng Việt vẫn được sử dụng thường xuyên và vẫn có những khóa học để đào tạo kỹ năng dịch văn bản. Bài viết này e-talk.vn sẽ hướng dẫn bạn dịch một bài dịch tiếng Anh sang tiếng Việt hoàn hảo qua 6 bước tiêu chuẩn.

Lợi ích của hoạt động dịch tiếng Anh thông thường

Dịch nghĩa là quá trình truyền đạt ý nghĩa của một văn bản ngôn ngữ nguồn bằng một văn bản ngôn ngữ đích tương đương. Thông thường, người Việt Nam khi học tiếng Anh sẽ dịch nghĩa từ tiếng Anh sang tiếng Việt Nam.

Trong quá trình nói, người học tiếng Anh được khuyến khích là không tự động dịch theo trình tự Anh – Việt – Anh vì quá trình này làm chậm khả năng phản xạ tiếng Anh. Tuy nhiên, hoạt động dịch nghĩa đoạn văn sang ngôn ngữ tiếng Việt lại được nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người chuyên về dịch thuật, biên dịch và phiên dịch.

Hoạt động dịch nghĩa là cầu nối các rào cản ngôn ngữ giữa Việt Nam và các quốc gia dùng ngôn ngữ tiếng Anh. Khi bạn đang nói chuyện với những người đến từ một quốc gia khác, việc có một ai đó làm thông dịch viên giúp bạn vô cùng tiện lợi. Các biên dịch viên ngôn ngữ được đào tạo để nói và dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác một cách trôi chảy và dễ dàng. Nếu họ có đủ trình độ, bạn có thể yên tâm rằng thông điệp sẽ được truyền tải đúng đắn, đầy đủ.

Với những người mới học tiếng Anh, bài dịch song ngữ chính là cơ hội để họ có thể hiểu được nội dung của đoạn văn, phân tích từ vựng, ngữ pháp và ngữ cảnh được sử dụng.

Quá trình dịch tiếng Anh sang tiếng Việt và ngược lại giúp người học nâng cao trình độ sử dụng và diễn đạt linh hoạt giữa hai ngôn ngữ, làm phong phú vốn từ vựng, củng cố và tăng khả năng tiếp thu các loại từ.

6 bước để có bài dịch tiếng Anh hoàn hảo

Đọc kỹ văn bản nguồn

Trước khi bắt đầu dịch bất kỳ văn bản nào sang tiếng Việt thì bạn nên đọc văn bản nguồn ít nhất 2 lần. Lần đọc đầu tiên để quét nhanh những thông tin có trong bài, hiểu sơ qua về thông điệp. Lần thứ hai bạn đọc kỹ hơn để xác định các từ, cách đoạn diễn đạt mà bạn chưa hiểu rõ. Hãy nhớ gạch chân những nội dung mà bạn chưa dịch được sát nghĩa.

Xác định văn phong của bản dịch đích

Hiểu đúng phong cách hành văn của văn bản gốc là yếu tố quan trọng để truyền đạt đúng sắc thái của thông điệp. Văn phong của bản dịch đích phải tương ứng với văn phong của bản dịch nguồn. Nếu tài liệu mang ý nghĩa trang trọng thì phải dùng những từ ngữ trang trọng. Nếu văn bản là lợi tự sự nhẹ nhàng thì không nên sử dụng quá nhiều từ ngữ khuấy động tâm trí người đọc.

Tạo bản dịch nháp đầu tiên cho văn bản tiếng Anh

Mục tiêu khi dịch văn bản tiếng Anh là chuyển thông điệp của văn bản nguồn sang ngôn ngữ đích là tiếng Việt. Trước khi bắt đầu vào tạo bản dịch, bạn cần chuẩn bị một vài công cụ để tra cứu từ vựng, ngữ pháp. Sử dụng từ điển song ngữ Anh – Việt, các trang web dịch, từ điển trực tuyến là lựa chọn thông minh để giúp bạn xác định thông điệp cho từng phần của bài.

Chia văn bản thành những đơn vị nhỏ hơn, có thể là các đoạn và thường là các câu. Nếu là câu ghép thì lại chia nhỏ thành các mệnh đề. Nhưng đôi khi thông tin hoàn chỉnh lại được ghép từ nhiều câu lại với nhau. Do đó, cần cân nhắc đến việc ghép chúng lại với nhau.

Bạn không nên để bản thân mắc kẹt ở một đoạn quá lâu. Nếu phần dịch chưa đạt, hãy đánh dấu lại phần đó và chuyển đến phần tiếp theo. Khi đã hoàn thành các phần sau thì quay lại tra cứu, xem xét nghĩa của phần đánh dấu.

Hiệu chỉnh các lỗi cho bản dịch

Đọc lại bản dịch tiếng Việt của bạn. Điều chỉnh lại những câu có lối diễn đạt khó hiểu, diễn đạt chúng theo một cách tự nhiên và thân thiện với lối suy nghĩ của trí não hơn. Mục tiêu là văn bản sau khi được dịch sẽ như thể được viết từ tiếng Việt và cho con người đọc.

Một văn bản hoàn chỉnh không có lỗi chính tả cũng phần nào thể hiện trình độ dịch của bạn. Hãy chắc chắn những chi tiết như tên riêng, từ vựng, viết hoa, phông chữ, cỡ chữ, dấu chấm, dấu phẩy, bố cục… được thể hiện đúng theo quy chuẩn tiếng Việt và quy chuẩn chung khi soạn thảo văn bản.

Xuất bản bản dịch cuối cùng

Lựa chọn định dạng phù hợp cho tập tài liệu sẽ giúp phần nội dung và cách trình bày được giữ nguyên. Thông thường, định dạng đuôi .pdf sẽ là lựa chọn được sử dụng nhiều nhất. Nó giúp giữ nguyên chất lượng bản dịch cả về nội dung và hình thức. Bạn có thể tải lên và tải xuống ở nhiều thiết bị mà không lo có sự biến đổi.

Thêm danh mục từ viết tắt nếu có

Các từ viết tắt sử dụng trong bản dịch cần được giải thích rõ ràng vì không phải ai cũng hiểu được những từ đó. Danh mục này giúp bài dịch trở nên chuyên nghiệp, chi tiết hơn và mọi người ở mọi trình độ đều có hiểu hiểu, nắm bắt được nội dung.

Các mẹo giúp nâng cao chất lượng bản dịch

Diễn đạt câu ngắn gọn

Chia nhỏ văn bản nguồn thành các câu mục tiêu là để người dịch diễn đạt đúng, đủ và ngắn gọn nội dung. Thông thường, độ dài câu dịch để thể hiện mỗi phần thông tin nguồn nên nhỏ hơn 20 từ.

Sử dụng từ tiếng Việt thể hiện đúng sắc thái của từ tiếng Anh

Sử dụng từ tiếng Việt thể hiện đúng sắc thái của từ tiếng Anh để hướng tới mục tiêu là giữ nguyên được văn phong của bản nguồn. Như đã nói ở trên, văn phong là một trong những yếu tố quyết định để truyền tải đúng thông điệp của bản nguồn.

Sử dụng thuật ngữ thống nhất toàn bài

Cùng một thuật ngữ sẽ có nhiều từ đồng nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, trong một bài dịch chỉ nên sử dụng xuyên suốt một thuật ngữ duy nhất. Tìm các từ khác nhau để nói một khái niệm duy nhất sẽ ảnh hưởng đến tính nhất quán chung của bản dịch.

Xác định nội dung thể hiện theo nghĩa đen hay nghĩa bóng

Với tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ mà chúng ta cũng phải nghiên cứu các tầng nghĩa. Do vậy, với những đoạn văn mang tính so sánh, ẩn dụ thì cần xem xét kỹ ngữ cảnh để đưa ra lời dịch phù hợp nhất.

Phân biệt rõ ràng về cách sử dụng ngày

Trong tiếng Anh – Anh và Anh – Mỹ sử dụng quy ước về cách viết thời gian khác hẳn nhau. Do vậy, nếu thời gian là 07/04/2022 thì cần xác định chính xác là ngày 7 tháng 4 năm 2022 hay ngày 4 tháng 7 năm 2022.

Dùng câu chủ động

Trong tiếng Việt, câu chủ động mang nghĩa “xuôi” hơn, dễ hiểu, dễ đọc và dễ phân tích hơn so với câu bị động. Do vậy, tùy vào mạch văn mà người dịch nên linh hoạt sử dụng loại câu sao cho phù hợp.

Đừng quên danh mục chú thích

Danh mục chú thích là phần phụ nhưng góp phần giúp cho bản dịch được hoàn thiện, chi tiết và chuyên nghiệp. Chú thích những sự kiện đặc biệt được nhắc tới (nếu có thể), chú thích những từ viết tắt được sử dụng trong văn bản. Như vậy, mọi người ở mọi trình độ đều có thể tham khảo và hiểu được bài dịch.

Trên là 6 bước trong quá trình dịch tiếng Anh sang tiếng Việt và những chú ý để có được bản dịch mượt mà nhất. Mong rằng bạn đọc sẽ có những kinh nghiệm hữu ích trong quá trình học dịch tiếng Anh.